De "geklasseerde " TICHELHOEVE
Deze hoeve, gelegen op het gehucht "De Ticheloven", ging vroeger door voor één van de beste van dat gehucht, zelfs van heel het dorp. Ze is oud. De huidige gebouwen (hoofd- en bijgebouwen) zouden zelfs dateren uit het einde van de 17e eeuw. In 1763 werd ze, volgens de volkstelling (Sprokkelingen, nr. 40, blz. 33) bewoond door een familie Crijns. Van dan af zijn de opeenvolgende Crijns-eigenaars bekend :
- Simon, de oudst vermelde, gehuwd met Anna Fransen;
- Hendrik (1719-1782), gehuwd met Anna Nijs (+ 1792);
- Adriaan-Michel (1772-1842), gehuwd met
- Aldegonda Snijders (+ 1837) Maria-Elisabeth (1813-1882).
- Door haar tweede huwelijk gaat de hoeve over naar de Kuypers:
- Jan-Hendrik, uit Hechtel (1 812-1882);
- Louis Kuypers (1 854- ).
Deze eigenaar, die kinderloos bleef, verkocht de hoeve onder de eerste wereldoorlog aan een naburige pachter namelijk Pieter-Laurens (Lens) Deckers, dieg een wijchmalenaar was, maar eerst woonde te Montegnée (Charieroi), bij de koolmijn; later op de Wauberg te Linde-Peer. Omdat zijn enige zoon Theodoor jong stierf, ging de boerderij over aan zijn vier dochters.
Onder dezen kende de oude hoeve een uitzonderlijke kans: zij wordt geklasseerd en hersteld.
Die klassering is te danken aan de half-Wijchmalenaar Julien Kuypers, uit Pepingen bij Hatie, die in zijn jeugd wel eens vakantiedagen kwam doorbrengen te Wijchmaal op de hoeve van zijn grootvader, bij zijn kinderloze oom. Later, een belangrijk, beroemd en rijk man geworden, blijft Julien, wegens die jeugdherinneringen veel houden van de voorvaderlijke hoeve. Hij bewondertze zelfs wegens haar typisch Kempisch karakter. Hij zet dus de eerste stap om ze te doen 'klasseren'.
Maar Julien, de sterke man, krijgt het wel klaar! Op 19 juli 1948 is het zover. Het Koninklijk Besluit verschijnt in het Staatsblad. De heemkundige kring bezit er een copie van. Het Koninklijk Besluit is ondertekend door Prins Karel (regent tijdens de 'koningskwestie') en mede ondertekend door de minister van onderwijs. Tijdens het Ministerie Spaak 11 (Socialistisch-Kristen Volkspartij, 19471949) is dat de grote Limburgse socialist Kamiel Huysmans, een bijzondere vriend van Julien, die verscheidene keren onder hem secretaris-generaal is geweest. De wet van 193l betreffende het klasseren van monumenten wordt toegepast, met al haar besluiten. De voordracht wordt gedaan door Juliens' vriend, Kamiel Huysmans, de hoogstaande culturele man.
Een boerderij die bijna drie eeuwen oud is, heeft natuurlijk veel geleden door de tand des tijds, ondermeer de strooiendaken die zo lastig te herstellen zijn. Maar een geklasseerd monument moet onderhouden, eventueel gerestaureerd worden, en wel met de medewerking van velen: de Staat, de provincie, de gemeente, de eigenaar(s); ieder moet instemmen en geld ter beschikking hebben.
Maar wat kon die sterke Julien niet klaarspelen? Onder het Socialistisch Liberaal Ministerie Van Acker IV, (1954-1958), gebeurt het. Tijdens de jaren 1954-1955 gaat de herstelling door, onder leiding van architekt Theuwissen uit Lommel; een grondig herstel van de beide gebouwen, het hoofdgebouw en het bijgebouw aan de overkant. Vooral de daken, half stro of riet, half pannen, krijgt een degelijke beurt die stand houdt tot vandaag toe.
Enkele technische gegevens
Tijdens de restauratie die in de jaren 1954-1955 werd doorgevoerd veranderde de hoeve wel enigszins van uitzicht. Het wit gekalkte gedeelte van de gebouwen verdween volledig en ook de binneninrichting onderging, om de woning meer leefbaar te maken, enige verandering.
Het hoofdgebouw heeft een lengte van 19 meter en een diepte van 10,25 meter. De hoofdingang van het huis, al lijkt het op het eerste zicht anders, is zuidwaarts gericht. De vrijstaande schuur, met afgeschuind dak aan west- en zuidzijde, meet 16,10 meter bij 7,92 meter. Vroeger was de schuur volledig in leem opgetrokken. De oude gebinten staan er nog. Zowel de kap van het woonhuis, als van de schuur, zijn voor iets meer dan de helft bedekt met stro.
Terug naar boven